Wij rouwen mee

want je verdriet hoeft niet in quarantaine

Als je iemand verliest, is het troostend om samen met familie en vrienden afscheid te kunnen nemen. Dat kan nu niet. Afscheid nemen is in tijden van corona en afstand houden extra moeilijk. We moeten op zoek naar andere manieren van afscheid, troost en verbinding.

Hoe kan je een afscheid op afstand toch dichterbij brengen? Wat kan je als familielid of vriend doen? Welke mogelijkheden zijn er om in deze periode van afstand toch nabijheid te brengen? Op die vragen vind je hier een antwoord.

#wijrouwenmee is een initiatief van de Coronadenktank en wil steun en troost bieden in deze moeilijke dagen. Want je verdriet hoeft niet in quarantaine.

"De dood wacht niet tot de maatregelen voorbij zijn. Mensen missen laatste momenten van samenzijn. Deze komen nooit meer terug. De herinnering aan die laatste momenten van het leven blijven nabestaanden een leven lang bij en hebben vaak een bijzondere betekenis."

Manu Keirse

Verbondenheid

Bij een afscheid put je vaak kracht uit de mensen die rondom je staan. Het troostend gebaar van een aanraking, het persoonlijke contact van je omgeving in deze moeilijke tijd vallen nu weg. Hoe kan je toch verbondenheid creëren? Hoe kan je elkaar troosten en steunen?

Organiseer een verbindend moment

Er mogen maar een beperkt aantal mensen naar de afscheidsviering. Er zijn manieren om toch verbinding te maken en te vinden.

Dit zijn ideeën die je samen met vrienden en familie kan afspreken en bijvoorbeeld online kan delen

Leg een steen die je mooi of bijzonder vindt op een plek die jou aan de overledene herinnert. Fotografeer en deel. Op deze manier ontstaat er een collage van verbondenheid.
Wandel naar een plek waar de persoon graag kwam. Maak daar een foto. Herinner je waarom dit zo bijzonder voor hem/haar was.
Houd thuis je eigen ritueel. Je kan samen met je gezin in stilte zitten, een passend gedicht of een verhaal voorlezen of een lied zingen of beluisteren.
Spreek een moment af waarop iedereen op zijn eigen plek een kaars of kampvuur laat branden. Op hetzelfde moment aan je dierbare denken creëert verbondenheid.
Spreek af om samen op hetzelfde moment, elk in zijn eigen huis, een tas koffie te drinken en te praten. Start een Praatbox.be om dit samen online te doen. Deel herinneringen, verhalen en woorden van troost.
Maak een fotocollage van herinneringen, teksten, plaatsen, hobby’s, bijzondere voorwerpen ... van je dierbare. Verzamel ze in een boekje of deel online.

Plan een extra viering op een later moment

Op een afscheidsviering kan je verdriet en troost delen. Je eert en viert de overleden persoon. Plan een extra viering op een later moment. Gebruik de foto’s en teksten die je verzamelde om deze viering mee vorm te geven. Denk na over speciale plaatsen of rituelen om deze viering bijzonder te maken. Je vindt inspiratie bij ‘Organiseer een verbindend moment’.

Maak een online herdenkingspagina

In een paar stappen maak je een herdenkingspagina, met mogelijkheden om verdriet te delen, elkaar te troosten en te steunen. Vrienden en familie kunnen een bericht of foto’s, video’s en teksten delen. Dat kan bijvoorbeeld op inmemoriam.be. Met kinderen kan je een mooie herdenkingspagina maken op: mijnherinneringaanjou.be

Naast foto’s kan je ook favoriete muziek, foto’s van memorabilia, uitspraken… delen.

Herinneringsdoos

Maak een herinneringsdoos of een herinneringsboekje. Stop er kaartjes, brieven, tekeningen prullaria … in. Maak dit zichtbaar vanuit je eigen creativiteit. Bouw je doos of boekje stap voor stap op. Neem je tijd hiervoor en denk goed na wat voor jou belangrijk is. Zo kan het maken van de doos al een manier zijn om je verdriet te verwerken. En het is uiteraard een uitstekend instrument om later vast te nemen; op het moment dat jij of je familie het nodig hebt.

Herinneringen kunnen ook bestaan uit lijstjes met favoriete boeken of films, een playlist met favoriete muziek. Ook die kan je delen, bijvoorbeeld op Spotify.

Maak voor jezelf een dagboek. Noteer dingen die je helpen en troosten, schrijf over de momenten waarop het verlies extra moeilijk valt of net wat lichter voelt. Je kan er op elk moment naar teruggrijpen.

Zorg goed voor jezelf

Knuffel de mensen die deel uitmaken van je gezin, die rondom je zijn. Haal samen anekdotes op. Maak en bied ruimte om te lachen, te wenen, om dankbaar te zijn voor wat was, voor de pijn. Neem tijd voor jezelf om stil te staan bij wat deze persoon voor je betekende. Maak ruimte voor je verdriet. Tekeningen of muziek kunnen hier ook bij helpen.

Troost bieden

Handen schudden en een knuffel geven met mensen buiten je gezin kan nu niet. Probeer op een andere manier troost te bieden.

Schrijf een brief

Woorden kunnen ontzettend veel troost bieden. Schrijf een brief naar de familie. Wat kan je zoal schrijven? Enkele herinneringen aan de persoon die is overleden, kwaliteiten en kenmerken die je waardeert, zoals zijn moed, zijn inzet, zijn integriteit. Ook de manier waarop hij zich heeft geëngageerd in verschillende initiatieven. Een moment of een daad die je waardeert, iets over hoe je respect en je genegenheid zijn gegroeid, hoe deze persoon je leven heeft geraakt of beïnvloed. Het doet goed te lezen dat je dierbare geliefd is en gewaardeerd wordt. Vermeld wat je bij de rouwende waardeert.

Stuur een online kaartje

Stuur je woorden van troost en medeleven via één van deze kaartjes.

e-cards

Met dank aan Ilse Hermans en Griet Carens voor deze #wijrouwenmee kaartjes.

Maak een troostdoos

Maak een troostdoos en bezorg die aan de familie. In de doos kan je bijvoorbeeld een kaartje, een foto, thee of koffie stoppen. Er zijn heel veel mogelijkheden om dat te doen. Kijk bijvoorbeeld eens naar de Gouden Doos.

#Kopjetroost

Wil je troost bieden aan buren hang dan een #kopjetroost aan je deur of in je voortuin. Kopjetroost.be.

Afscheid nemen

Vraag of het mogelijk is om foto’s of beelden te (laten) maken van je dierbare. Bespreek dit met de begrafenisondernemer. Dit kan later belangrijk zijn in je rouwproces.

Ook het groeten kan je op afstand. Bespreek met de begrafenisondernemer wat er mogelijk is. Eventueel kan je dit ook streamen.

Afscheid vieren

Een afscheidsviering moet in beperkte kring. Er zijn slechts 15 personen toegelaten. Soms heeft de begrafenisondernemer een eigen camera. Vraag of hij of zij de viering kan streamen via internet, of kan opnemen. Met Praatbox.be is het mogelijk om dat afscheid te delen met vrienden en familie thuis. Op die manier kunnen tot 200 mensen de viering online volgen (indien ze hun eigen camera uitschakelen).

Hoe doe je dat praktisch?

Wat heb je nodig?

Een smartphone of tablet op statief
Internettoegang op de locatie van de viering

Wat doe je op voorhand?

Installeer de Jitsi Meet app op je tablet of smartphone
Ga naar Praatbox.be. Daar kan je op een heel eenvoudige manier een box maken. Je ontvangt een link.
Deel die link met iedereen die de viering online wil volgen. We raden aan ook een wachtwoord te delen.

Vertel dat ze op het moment van de viering op de link kunnen klikken en zo de viering van thuis mee kunnen volgen. Vraag hen om op dat moment hun eigen microfoon en video op de Praatbox UIT te schakelen.

Wat doe je op het moment van de viering?

Op de plaats van de viering zelf:

Zet je smartphone of tablet op de plaats van waar je wil uitzenden
Zet net voor de viering de Praatbox open en vul indien nodig het afgesproken paswoord in
Let erop dat de telefoon op 'stil' staat

Jij volgt de viering online?

Klik op het tijdstip van de viering op de link en vul, indien nodig, het wachtwoord in. Let erop dat je microfoon en video uitgeschakeld zijn.

Deze instructies kan je hier downloaden

Praat over het leven

Deze periode zet dingen op scherp, confronteert ons met vragen waarvan we dachten dat we ze nooit zouden stellen. Deze periode doet ons ook stilstaan bij wat écht is, bij wat belangrijk is.

Maak tijd en ruimte om met je familie en vrienden te praten over het leven en over afscheid. Over dingen die jullie belangrijk vinden, over woorden die je blij maken, over herinneringen die je blij maken, over momenten van verdriet en spijt.

Wat zal je altijd koesteren? Waarvoor ben je dankbaar? Waaruit put je kracht? Vertel de grappigste anekdote, de flauwste mop, deel het beste recept.

Schrijf elkaar een brief. Verzamel woorden en beelden in een plakboek. Praat over het leven!

Betrek kinderen en jongeren

Afscheid nemen kan ook voor kinderen en jongeren een ingrijpend gebeuren zijn. Geef duidelijke informatie, aangepast aan hun leeftijd. Erken hun verdriet en hoe zij met de situatie omgaan. Want dat is voor iedereen anders. Geef hen de nodige tijd. Tegelijk kan dit een bijzonder moment zijn om iets te leren over verdriet, troosten en getroost worden. Betrek hen bij het afscheid. Dit kan bijvoorbeeld door:

betrek hen bij de verbindende momenten: laat hen een tekening maken, een tekst voorlezen, een lied zingen, een steen beschilderen, een kaars branden, bellen blazen, iets vertellen…
Plant bloemen of een boom in je tuin.
Laat hen een steen beschilderen, die ze als knuffelsteen kunnen gebruiken en bijvoorbeeld onder hun kussen kunnen bewaren.
Maak een knuffeldekentje- of kussen.
Laat hen iets maken dat mee in de kist kan.
Maak samen met je kinderen een gedenkdoos met kaartjes, foto’s, verhalen, stukjes stof…
Zorg voor foto’s, teksten, beelden… die ze achteraf terug kunnen bekijken of beluisteren als ze dat wensen.

Meer over afscheid en rouwen voor kinderen:

Eerst troost
Wat is rouwen - Klasse
Kind en Gezin over rouwen
De eigen-wijze doos
Mijn herinnering aan jou
Bioart voor kinderen en jongeren
Rouw bij kinderen en jongeren
Missing You
Boekentip: Hart op slot, Elien Craenhals en Emy Geyskens

feedback geven

Heb je vragen of suggesties rond #wijrouwenmee?

Heb je tips die je wil delen of zoek je meer informatie? Laat dan hier een berichtje na.

Wij rouwen mee

"De dood wacht niet tot de maatregelen voorbij zijn. Mensen missen laatste momenten van samenzijn. Deze komen nooit meer terug. De herinnering aan die laatste momenten van het leven blijven nabestaanden een leven lang bij en hebben vaak een bijzondere betekenis."

Verbondenheid

Organiseer een verbindend moment